We onderscheiden grofweg laag-, midden- en hooggebergte.
Wie in het laaggebergte wandelt, op een mooie zonnige dag, zou bevangen kunnen worden door de gedachte om door te lopen naar de top. Hij staat er niet bij de stil dat de omstandigheden in het laaggebergte -mooie paden, fraaie bossen en weilanden- veranderen als hij hoger klimt.
In het middengebergte ontdekt de wandelaar al hoe onzalig zijn onderneming is. De paden worden rotsachtiger, de lucht wordt ijler, de kloven zijn diep en de wanden steil. Tenslotte komt hij in het hooggebergte: en daar kan hij niet verder. De ondergrond is glad, het is ijskoud, de wind heeft vrij spel, maar hij kan niet ademen- hij nadert de 'doden-zone', waar geen zuurstof is en de mens (bijkans) het verstand en bewustzijn verliest.
Het beklimmen van een berg lijkt, als je de omstandigheden in het laaggebergte in ogenschouw neemt, niet bijzonder lastig. Een geoefend wandelaar kan gemakkelijk doorlopen naar de top- ware het niet dat de omstandigheden drastisch veranderen.
Op hoogte wordt je de adem benomen; in het middengebergte zijn er kloven, scheuren, wanden en diepten die je opbreken.
B. Wij zijn door de natuur zo gebouwd dat verstand en lichaam goed functioneren in onze 'natuurlijke omgeving'. Zoals een schildpad is gebouwd -lichaam en verstand- om zijn 'staart door de modder te slepen', zo zijn wij geschikt om te jagen, hutten te bouwen, kleren te maken, het land te bewerken en alle andere handelingen te verrichten die mensen nu eenmaal graag verrichten. We kunnen ons uitstekend redden op aarde en we hebben -als we vrij zijn van ziekte en gebrek- over het algemeen ook veel aardigheid in het leven. We zitten graag een uurtje in de zon, genieten van het eten, genieten van elkaars gezelschap, zijn blij als we iets voor de groep kunnen doen en zijn blij met de geboorte van onze kinderen.
Wie de kennistheoretische berg echter hoger wil beklimmen komt terecht in het fysische domein. Voor ons verstand is het fysische domein moeilijk begaanbaar. Onze dagelijkse voorstelling van de wereld blijkt opeens niet bruikbaar. Een gevaarlijke hond is in onze 'dagelijkse wereld' (de fenomenale wereld) een dier dat we met een stuk hout moeten bestrijden, maar in de fysische wereld is een hond niet meer dan een bouwwerk van puntdeeltjes, dat geregeerd wordt door krachten. We voelen ons van nature niet echt thuis in de fysische wereld. Deze is ons vreemd. De omstandigheden zijn hier zo sterk anders dan in de 'dalen en heuvels' waar wij gewoonlijk verblijven dat we er niet echt aan wennen. In de fysische wereld bestaat wellicht de tijd niet en zijn wij eeuwig -als vliegen gevangen in barnsteen- gevangen in blokken van tijd en ruimte. Hoe kan de mens nu mens zijn in deze wereld?
Toch kunnen we ons -de deskundigen met behulp van wiskunde, wij met behulp van de uitleg der deskundigen- redelijk behelpen in het fysische domein. Maar zo vertrouwd als ons dagelijkse domein zal ze niet worden. We kunnen met onze dagelijkse, vertrouwde ervaringen en inzichten de leerstellingen van de deskundigen niet langer weerleggen. Onze 'common sense' kennis is niet langer bruikbaar in deze hogere regio. Als een fysicus beweert dat de tijd niet bestaat, dan kunnen we dit fysische feit niet uitsluiten op grond van onze 'common sense'.
We zijn echter nog (lang) niet bij de kennistheoretische top van de berg. Naar de volgende hoogte klimt ons kennistheoretische verstand aan de hand van de logicus. Waren de omstandigheden in het fysische gebergte al vreemd, in de logische regio is de werkelijkheid buitengewoon vreemd. Heel de werkelijkheid bestaat nu uit 'werelden'. Onze 'wereld' is slechts één wereld uit vele werelden. We noemen onze wereld 'actueel' omdat we vanuit deze wereld naar de andere werelden 'kijken'. Wie echter door het toeval in een andere wereld leeft zal zijn wereld beschouwen als de actuele wereld. Wat al deze werelden met elkaar gemeen hebben is dat ze consistent zijn. In deze werelden is geen iota, geen atoom, geen smetje zo vreemd dat ze de twee hoofdwetten van de logica schenden. We hebben nu niets meer aan onze fysische inzichten. We kunnen het bestaan van werelden niet uitsluiten op grond van onze fysische theorieën. In alle andere werelden zijn de fysische omstandigheden net even anders. Het is 'hun fysica' tegen 'onze fysica'. In het logische landschap is de fysische inrichting van een wereld contingent. Je kunt het vergelijken met onze woningen: jouw huis is in jouw ogen 'mijn huis' en jouw inrichting is anders dan mijn inrichting. Alhoewel onze huizen veel overeenkomsten vertonen, zijn ze toch anders ingericht.
Tenslotte maken we de overstap naar de 'doden-zone' van de kennistheoretische berg. Hier zijn de omstandigheden nijpend. We hebben geen zuurstof meer. De logische wetten vervallen. Ons verstand beschikt niet over common sense inzichten, niet over fysische leerstellingen en niet over logische wetten om nog onderscheid te maken tussen alle te fabriceren denkbeelden. In deze hoogste regionen van de kennistheoretische werkelijkheid treffen we God aan. Het is absurd. Geen enkel denkbeeld kan worden uitgesloten. Omdat ons verstand middelen en instrumenten tekort komt -de omstandigheden zijn hier zo anders dan in het dal, waar ons verstand geijkt is voor de omstandigheden- dat we niet weten wat we met de overvloed moeten aanvangen. Ontkennen dat de berg een top heeft kunnen we echter niet: het staat vast dat de werkelijkheid niet geheel logisch kan worden beschreven (net als de fysische wetten zijn ook de logische wetten contingent: een product van de evolutie, bedoeld om ons in het dal goed te behelpen).
Het is interessant dat mystici hun 'mystieke' reizen wel beschreven als het beklimmen van een berg. Wie de top bereikt zal merken dat de werkelijkheid voor het verstand onbereikbaar is. Zeggen dat God niet bestaat en dat de werkelijkheid geen mystieke kwaliteit heeft is een arbitraire beslissing/ingreep: wie zegt dat God niet bestaat verbiedt de mens de klim van de fysische hoogte naar de logische resp naar de absolute hoogste top van de berg.
Wie klimt moet begrijpen dat bij het stijgen de omstandigheden veranderen. Het is opmerkelijk dat mensen dit stelselmatig over het hoofd zien.
6 opmerkingen:
Jan Auke, naarmate je dieper de matrix, de grot van Plato ingaat meen je hoger de bergen in te gaan. Je perceptie staat op zijn kop. Daar in de diepte zijn de vele werelden. Alles bestaat uit interpretaties van vervormde schaduwbeelden op ruwe rotswanden en geboeid blijft de rationalist door rekenen aan zijn zwak belichte fenomenen. Hij raakt steeds dieper weg en komt vast te zitten in een schijnwereld. Die wereld is volkomen gedetermineerd. Hij is ontstaan uit de evolutie die reeds in de toekomst al heeft plaatsgevonden. Tijd houdt je gevangen leert Prediker ons: niets is nieuw. Alles is zo onuitsprekelijk vermoeiend.
Je hebt gelijk als je schrijft:
"Het is interessant dat mystici hun 'mystieke' reizen wel beschreven als het beklimmen van een berg. Wie de top bereikt zal merken dat de werkelijkheid voor het verstand onbereikbaar is."
Dus volg die mystici na, keer om en ga de grot van Plato uit, stop met denken, mediteer, want de werkelijkheid is niet met het verstand bereikbaar. En aanschouw de zon, die al het leven geeft. Wees niet het krekeltje maar de grote vogel Peng die duizenden mijlen ver vliegt. Laat de schildpad zijn staart door de modder slepen. Laat de kikker tevreden in zijn put zitten, de stenen tellen van zijn gevangenis.
Denk niet na over het "hiernamaals" want "hier" is niet "daar" als de tijd stilstaat. Hier is altijd hier, alles stroomt hier en nu. Ook wijzelf zijn voorbijgaande schimmen voor het oog van het al.
groet van JanD de nieuwe dominee van het niks
Jan-Auke,
Je bergwandeling is je zoveelste persoonlijke geloofsverklaring die gemeen heeft met alle andere persoonlijke credo's dat ze niet universeel waar gemaakt kunnen worden.
Oppervlakkig beschouwd leef jij net als iedereen in één en dezelfde wereld. Nog niet zo lang geleden was die totaal anders dan nu. Het meest in het oog springende verschil is dat de wereld veel kleiner is geworden. Voor mijn kleinkinderen tellen landgrenzen niet in de zin dat ze een internationale vriendenkring hebben waarmee ze voortdurend digitaal contact hebben. Ze weten niet beter dan dat dit gewoon zo is en de wereld waarin ik mijn jeugd doorbracht blijft een gesloten boek voor hen, hoeveel anekdotes ik daarover ook ophaal. Ik kan die voor hen niet waar maken, eigenlijk niet eens voor mijn kinderen als ze opvattingen blijken te hebben die ik ook niet kan begrijpen.
Een ding hebben we gemeen. We maken gebruik van alle beschikbare technologische middelen omdat technici de voor ons ongelofelijke wetenschappelijke beweringen waar konden maken zodat wij die kunnen vergeten als we van die kennis gebruik maken. Sterker nog, we accepteren die als net zo vanzelfsprekend als dat er water uit de kraan komt.
Ik gun ieder zijn eigen overtuiging maar onderhand is het duidelijk dat als je daarmee niet eens een druppel water uit de kraan kan krijgen er geen reden is daarop steeds weer serieus in te gaan.
De tijd die we nog hebben is daar te kostbaar voor. Water uit de kraan heeft een hogere prioriteit.
Veel plezier met je bergwandeling.
Maar, Bert,
Als je met een heilige stok op een rots slaat komt er water uit die rots. Staat ergens in de geschiedenisboeken. Heeft één of andere geschiedschrijver genoteerd.
Leonardo
Dat verhaal staat in de bijbel en dat is geen geschiedenisboek.
Over de bijbel lees: Valsheid In Geschrifte de gespleten pen van de bijbelschrijvers.
https://www.bol.com/nl/nl/p/valsheid-in-geschrifte/666815987/
De bijbel is een oud boek. Dat verhaal dient men daarom met een antiek animistisch magisch en symbolisch mystiek denkraam (zeg maar gevoelsraam) te lezen. Dus niet in het post verlichtingstijdperk, met het moderne naturalistische objectief denkraam te lezen van objecten en feiten en logica. Het is geen feitelijk geschiedenisboek maar geschreven in een wereldbeeld bestaande uit mythische krachten, energieën vol magie en animisme met stormgoden. Het huidige abstracte monotheïstisch godsbeeld was er niet. Men 'voelde' de stormgoden toen als een veelheid van goden zoals Jahweh en Baäl. De verhalen in de bijbel zijn goed te vergelijken met de sciencefiction van tegenwoordig: het geeft een zienswijze op de mens in zijn wereld. Ze zijn verzonnen met intuïtie vanuit een archetypische symbolisch onbewuste (meta) werkelijkheid.
Dus anders lezen.
De stok is een fallus symbool of een tak van "de levensboom", het geeft leven.
De rots is het geloof of het vertrouwen: een rotsvast geloof.
Het water is een symbool voor het leven: het wordt ook wel het "levende water"genoemd.
Dat gebeurde in de "woestijn", het blijkt me beter dat niet als een plaats op aarde te zien, maar als een bewustzijnstoestand van ontreddering en leegte.
De bewustzijnstoestand nadat de zee is overgestoken, een scheiding van bewustzijnstoestand: denk bijvoorbeeld aan de Lethe.
Het is voor mij symbolisch aantrekkelijker dan het idee van een geschiedenisboek, zoals vele mensen heilige boeken letterlijk lezen. Vooral orthodoxen gezien ook de letterlijke betekenis van orthodox: ‘rechtzinnig’ ‘zuiver in de leer’. Dat is dus de basis van ruzie en oorlog: iedereen vind zichzelf enz enz
groet van JanD
Zo zo, JanD
Dus wat Mozes (of wie dan ook) opgeschreven heeft is geen geschiedenis.
Maar wat Flavius Josephusheeft geschreven is geschiedenis.
En wat de bijbelschrijvers hebben geschreven dat is met gespleten pen gedaan. (Ik lees: gespleten tong.)
Maar wat de Griekse wijsgeren hebben geschreven is hoogst intellectueel.
Zozo … nou ja, het kan verkeren.
Ja Leonardo,
het kan verkeren. Ik krijg toch niet de indruk dat je het er niet mee eens bent.
De geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars.
Heilige boeken gebruiken beelden en voorstellingen die aanslaan. De "Heilige" bron is vaak verloren gegaan alleen de dode schil is over.
Er zijn mythen die niet waar zijn maar geloofwaardig. De massa gelooft het: dus is het waar. Het zijn verhalen van politieke manipulators die de neuzen dezelfde kant willen opzetten. Nepnieuws en complottheorieën hebben altijd al bestaan: ze bepalen de toekomst: Ceterum censeo Carthaginem esse delendam. Lees de voor god spelende Yuval Noah Harari over wat mythen zijn: dat heeft hij dan wel begrepen..
En er zijn mythen die wel waar zijn maar niet geloofd worden en in een soort geheimtaal geschreven zijn (esoterisch of occult) voor ingewijden. Daar is eerst studie voor nodig om de geheim sleutels te leren kennen.
Ken je de eigenschappen van het Hebreeuws? Heeft Mozes wel "geschiedkundig als mens in het verleden" bestaan? Het zijn inconsequente verhalen volgens sommige geschiedkundigen. Geloof jij de kerk en zijn dienaren de theologen? Of geloof je de cultuurhistorici die totaal een andere interpretatie geven zoals Slavenburg met zijn boekje over de bijbelschrijvers? Die vooral ook de ketterse verboden en verbrande boeken bestuderen! Ja je leest het goed: verbrande rollen papier nog zeer tere as, die zo in elkaar kunnen zakken. Die worden met moderne technieken gelezen.
Het kan verkeren, de filosofen menen allemaal dat ze gelijk hebben en zeggen allemaal wat anders. Het stroomt en het staat stil: twee Griekse filosofen. Het is spreekwoordelijk: een sofistisch betoog... De tijd is niet werkelijk. In de sciencefiction bestaan ruimteschepen die in een tijdlus gevangen worden. Ken je de subcultuur van de "trekkies"? Over zeer lange tijd worden die beelden gezien als geschiedenis.
Maar het is waar....echt waar....we lezen (niet verder dan) de lettertje: recht in de leer. En de rest heeft ongelijk. Onderwijl worden we door een veel hogere meta werkelijkheid gestuurd door zeer diepe onbewuste archaïsche krachten.
Het kan verkeren, jazeker, het kan verkeren.
groetjes van Jan.
Een reactie posten