David deSteno schreef een boek over de vraag wat de praktische voordelen zijn van een religieuze leefwijze. Interessant. De titel van het boek is 'How God works'.
Voor de wantrouwige atheïst, het soort dat overal een complot van gelovigen achter zoekt -ze zijn zo rationeel die atheïsten, dat ze slechts samenzweringen kunnen zien-, wees gerustgesteld: DeSteno probeert je niet te bekeren. Hij geeft zelfs toe dat niemand weet of de rituelen op zich gezondheidsvoordelen geven of dat ze werken omdat iemand in God gelooft. Maar religie is niet onzinnig. Pace Dawkins. Het atheïstische gedachtegoed is eigenlijk slechts geschikt voor de prullenbak.
Hij komt aan het woord in de podcast 'Something you should know' van de psycholoog Mike Carruthers. Je moet aflevering 824 hebben. Podcasts kun je gemakkelijk vinden op je iphone of op je android toestel.
10 opmerkingen:
Werkt God?
Na zes dagen te hebben gewerkt om een wereldje in elkaar te knutselen, rustte God. Wellicht rust hij nog steeds.
Maar iets anders dan God is de mens. Sommige mensen hebben een godsgeloof. Een soort psychische aandoening. Maar militant ongeloof is wellicht ook een soort psychische aandoening. Hoe dan ook, menselijk geloof werkt. Hoe? Wel, de ene keer voordelig, de andere keer nadelig. Een voordelige werking van godsgeloof is innerlijke rust: al stormt het in je leven, God is de rots in de woelige werking. Toch een ontroerende instelling.
Er is een atheïstische dominee die zegt: God bestaat niet maar gebeurt. Krom Nederlands. Hij bedoelt: God bestaat niet maar het godsgeloof bestaat wel, is actief en kan therapeutisch werken. God werkt niet maar het menselijk godsgeloof wel.
Godsgeloof is niet zozeer een rationeel filosofisch idee maar veel meer een emotionele existentiële houding. En velen hebben er baat bij in dit tranendal, dat trouwens al met al door God is geschapen, tenminste in zo verre hij bestaat.
Jan Auke
Na de potcast te hebben beluisterd, kom ik tot de conclusie dat ze er veel van weten maar ook nog veel meer er niet van weten.
Het zijn typische rationalisten en dus bekijken ze de wereld reductionistisch. Een aantal malen wordt gezegd: "We weten het niet, maar wat we wel weten is ......" En dat ..... is meestal vanuit het psychologisch behaviorisme. Dat ken ik van een zeer goede vriend en oud collega (hij is nu 91 geworden en een harde materialist) eerst was hij vliegtuigbouwer op HBO niveau en daarna gepromoveerd in de psychologie en tutor hier in Maastricht. Ik vond het wel leuk staan Dr Ing voor zijn naam, nog steeds als atheïst leven ondanks de teneur van de potcast. :-) grijns
Wat me tegen staat is de gerichtheid op het profijt van het geloof in god enz enz. Zoals ik dus ook tegen de ethiek ben die gericht is op profijt. Het do-ut-des, zoals het bidden tot een zelfgeschapen god bijvoorbeeld om de oorlog te winnen, en het zegenen van de wapenen.
Men doet religieus (of iets wat er op lijkt) vanuit een innerlijke drijfveer zonder dat men eigenlijk met het hoofd beseft dat het bestaat. Het is zoiets als enthousiast met een overtuiging van de kwaliteit en men voelt gedreven te zijn. (Enthousiast is ook letterlijk beheerst door de goden) ;-)
Wat ik node mis in de potcast is het weten/voelen van de kracht van de symbolen en rituelen los van de rationaliteit, dus het kennen met de hogere rede. Ik beveel ze een studie aan van de dieptepsychologie van Jung.
Het reflecterend bewustzijn van het zelf (mens ken uzelve) kan helpen bij de problemen tussen het geloof in god en de ritualen en wat wel en niet werkt.
Zo eist men bij de AA (de anonieme alcoholisten) een erkenning van een hogere macht: geeft niet wat.
Bij de vrijmetselaren mag men alleen toetreden als men het symbool OBDH (opperbouwmeester des heelal) erkent. (dus niet rationeel ingevuld maar als symbool)
Bij Meister Eckhart en bij Rudolf Otto en bij Arjuna en Krishna is het onderscheid tussen de goddelijkheid van de mens/natuur en zijn creatuur aspect zeer leerzaam bij het kennen van het zelf in hiërarchieën. Trouw zijn aan jezelf of god aanbidden is ongeveer hetzelfde: je geweten volgen.
Men gaat nogal onzuiver om met het onderscheid geloof in god en religieus.
De macht van de voetbalclub en het aanbidden van helden zoals Johan Cruiff kan men ook interpreteren als geloof, met goden en helden. Vol met ritualen, zelfs hoor ik dat van Gaal imaginatie toepast. Die man reduceert de wereld tot voetbal en toch hihihihi.
Wat is geloof? Het is wetenschappelijk gezien nep, maar het werkt wel: placebo!
Het gaat niet over geloof maar de overtuiging die bergen kan verzetten. Bijvoorbeeld het geloof aan het Higgs deeltje.
De tegenstelling theist atheist vind ik futiel en contraproductief als men in vrede met elkaar wil leven.
Met vriendelijke groet van JanD
Beste Jan Auke.
Een gewaarschuwd leraar telt voor twee! Pas op met de AI en de slimme leerlingen.
Hieronder vraag ik aan de mijnheer AI om twee verhaaltjes te schrijven.
vraag: Maak een verhaal over een debat tussen een theist en atheist met hyperbolen en sarcastisch naar de theist.
antwoord:
Er was eens een debat tussen een theist en een atheist.
De theist was ervan overtuigd dat er een hogere macht bestond die het universum bestuurde. De atheist daarentegen hield vol dat het leven en het universum zonder enige hogere macht bestaat.
De theist begon het debat met een lange en moeilijke verhandeling over de bestaansreden van God. De atheist luisterde aandachtig en gaf toen een sarcastisch antwoord: "Dus je beweert dat God voor alles verantwoordelijk is? Is God ook verantwoordelijk voor de oorlogen, de natuurrampen, de economische crisis en alle andere ellende die we tegenwoordig zien? Je zou zeggen dat als er een God bestaat, hij een verschrikkelijk slechte baas is!"
De theist was geschokt over deze woorden en probeerde de argumenten van de atheist te weerleggen. De atheist was echter niet van plan om toe te geven en ging door met hyperbolen en sarcastische opmerkingen. "Je denkt dat God de wereld bestuurt? Als dat zo is, waarom duurt het dan zo lang voordat we vooruitgang zien? Waarom zijn er zoveel mensen die lijden en zo weinig dat gelukkig zijn? Waarom helpt God ons dan niet?"
De theist kon geen antwoord geven en het debat eindigde met een zege voor de atheist. Hoewel de theist niet kon bewijzen dat er een hogere macht bestaat, was hij ervan overtuigd dat er meer was dan alleen de materiële wereld waarin we leven. De atheist daarentegen was er nog steeds van overtuigd dat er geen God bestond.
vraag: Maak een verhaal over een debat tussen een theist en atheist met hyperbolen en sarcastisch naar de atheist.
antwoord:
Het debat begon met een stevige discussie tussen een theist en een atheist.
De theist begon met een overtuigend betoog dat de bestaan van God onweerlegbaar bewees. De atheist kon niet anders dan verbaasd reageren op de hyperbolische retoriek die de theist gebruikte om zijn argumenten kracht bij te zetten.
De atheist begon zijn argumenten met een sarcastische opmerking, waarin hij beweerde dat God alleen maar een product was van de menselijke fantasie. De theist weerlegde deze stelling door te stellen dat God al eeuwenlang door vele verschillende culturen wordt erkend. Hij benadrukte vervolgens dat God een eeuwig bestaand wezen is, dat niet door de mens is gecreëerd.
De atheist was het hier niet mee eens en probeerde de theist te weerleggen door te beweren dat er geen bewijs is dat God bestaat.
De theist reageerde hierop door te stellen dat God alomtegenwoordig is en dat zijn bestaan duidelijk is in de schoonheid van de natuur.
De discussie ging verder, met de theist die de atheist steeds meer begon te overtuigen. Uiteindelijk gaf de atheist toe dat hij het niet eens was met de theist, maar dat hij toch bereid was om naar de argumenten van de theist te luisteren. De theist had eindelijk een debat gewonnen.
copywrite onbekend. iets met AI ofzo (grijns) met groet uit de informatieruimte.
JanD, ja, bij ons op school en in de filosofie-app werd er ook al druk mee ge-experimenteerd. Maar ik vind dat meneer de Computer voorspelbare antwoorden geeft. Ze lijken zo overgeschreven uit een encyclopedie. Het zijn zeer gelikte antwoorden, tamelijk clichématig. Ik heb er zelf nog niet mee geoefend (je moet je 'inschrijven' zag ik: ik geloof dat ik daar geen zin in heb).
Oveirgens, in dat verhaaltje van jou geeft hij ook wel wat vreemde antwoorden: De atheïst zegt dat er geen bewijs is voor het bestaan van God. De theïst reageert hier op door te stellen dat God alomtegenwoordig is (?) -dat lijkt me geen bewijs- en dat zijn bestaan duidelijk is in de schoonheid van de natuur. -Dat zijn antwoorden uit de catechismus, is het niet?
Het einde is wel erg vreemd: De atheïst wil naar de argumenten van de theïst luisteren. Maar is de bereidheid om naar de argumenten van een ander te luisteren hetzelfde als een debat winnen?!
Het enige indrukwekkende vooralsnog is dat de Computer de context van het verhaal goed lijkt te 'begrijpen'. Het antwoord zelf is niet zo geweldig.
Aan JanD
Vraag dat ding ook eens iets over het Gezonde Verstand oftewel Common Sense. Misschien aardig als een voorzetje voor de heer Riemersma om het denkkader van het zogeheten Gezonde Verstand oftewel pragmatische rede nader te belichten.
Overigens aanvaard ik persoonlijk min of meer de ideologie van het Gezonde Verstand, al zullen er vast wel haken en ogen eraan verbonden zijn. Ik bedoel maar: als ik de levendige gedachte heb dat ik met mijn hond door het park kuier en als ik daarbij de achtergrondgedachte heb dat ik best wel mijn zintuigen mag vertrouwen, dan ga ik er toch maar vanuit dat ik in werkelijkheid door het werkelijke park daadwerkelijk kuier met mijn werkelijke hond.
Bert, je schrijft: [Overigens is het ook voor mensen moeilijk om feiten op de juiste manier te combineren tot een coherent verhaal.]
Ik doe de hele dag niets anders dan onsamenhangende verhalen repareren. Ordentelijk en coherent -consistent- werken is lastig aan te leren. Je kunt mensen wel op hun fouten wijzen, maar een kant en klaar recept om voortaan consistente teksten te schrijven is er niet. Overigens, hoe beter kinderen leren, hoe consistenter vaak hun antwoorden. Samenhang verraadt veel: mensen met kennis van zaken werken strakker. Vooral kinderen die slecht geleerd hebben voor een toets hebben de neiging om de gekste sprongen te maken in hun teksten.
De meeste mensen willen 'sprongsgewijs' schrijven (associatief): dat voelt 'vrijer' aan en schijnbaar prettiger. Ongeveer zoals musici liever pop-muziek maken dan klassieke muziek. Bij klassieke muziek zit je volgens de meeste mensen te strak in een keurslijf. Maar ja, dat geldt voor alles waar je je op toelegt (denk aan turnen: vrije bewegingsvormen zijn veel leuker dan eindeloos oefenen op een afsprong).
Wat ik wel aardig vond overigens is dat uit onderzoek blijkt dat mensen die graag een glaasje lusten sterk de neiging hebben om sprongsgewijs te schrijven en te denken. De drank maakt hun gedachten lekker losjes, zeg maar. Ik denk dat een computer dát effect niet kan nabootsen: het ding lust immers geen drank? ;)
De kunst is om een samenhangend verhaal te schrijven dat toch niet star is (ik vind dat veel journalisten daar wel in slagen: ze schrijven veelal leesbaar, maar toch 'zakelijk' en consistent).
Wat dit computerprogramma knap doet is de juiste informatie opdiepen bij de juiste vraag. Een paar collega's hebben de computer examenvragen voorgelegd, maar die heeft hij niet juist kunnen beantwoorden. Schijnbaar zit de examenstof nog niet in zijn kennisvoorraad. Het zal echter niet al te lang meer duren voordat hij die leemte ook heeft aangevuld.
Interessant. Toen ik AI studeerde in Tilburg schreven we programmaatjes in Prolog -een logische programmeertaal- en het doel was om de computer simpele spelletjes te laten spelen (ik was hier overigens niet zo goed in hoor). Nu, veertig jaar later, begint AI dan toch echt op stoom te komen. Robots kunnen lopen, klimmen (je ziet tegenwoordig regelmatig filmpjes van kunstmatige 'dieren' die zich goed op poten kunnen voortbewegen: zulke apparaten zijn handig in oorlogstijd, hoopt men) en de programma's worden ingewikkelder en slimmer.
Beste mensen, nu mogen jullie raden: heb ik bovenstaande tekst aan Bert laten schrijven door de computer of schreef ik hem zelf: ik ben benieuwd of jullie de waarheid kunnen achterhalen.
Gokje
Ik ken de schrijfstijl en de gedachtegangen van de heer Riemersma een beetje. Een vergelijkend onderzoekje naar de tekst in kwestie en mijn veronderstelde kennis van de zekere teksten van Riemersma brengt mij tot de voorzichtige conclusie dat de tekst in kwestie van de hand is van Riemersma. Anders en iets geleerder gezegd: na enige thematische en stilistische analyse van de tekst in kwestie kom ik tot de mijns inziens enigszins onderbouwde hypothese dat de tekst in kwestie uit de koker komt van de heer Riemersma waarbij zij aangetekend dat elke hypothese bekritiseerd kan en mag worden.
RV, ja hoor, dat is juist: ik schreef het zelf. Het punt is nu: als je eenmaal beschikt over een apparaat dat teksten kan schrijven, dan kan je dat wel aan het twijfelen brengen. Het dwingt je om anders te kijken naar wat de mensen schrijven, want steeds is er nu het gevaar dat de tekst 'niet echt' is- en dat geeft ons toch het gevoel dat we gefopt worden.
Want RV, hoe weet ik nu dat het antwoord dat jij mij gaf wel echt van RV is? Ik weet zelfs niet of RV wel bestaat. Het leven achter scherm en toetsenbord wordt wel wat onduidelijk op deze manier.
Ik heb onlangs in de kringloop-winkel (mooie naam trouwens, kringloopwinkel) een cd gekocht van Janine Janssen, de beroemde violiste. Je kunt tegenwoordig voor weinig geld -nog geen euro per cd- prachtige muziek kopen. Enfin, stel nu eens dat binnenkort de machine ook beter kan muziekmaken dan de mens: zou je dan je belangstelling voor de muziek verliezen? De machine als componist, de machine als muzikant.
Eén ding lijkt me duidelijk: je gaat niet voor een machine naar een concert. Wel voor Janine Janssen (alhoewel concerten heel erg duur zijn: je betaalt met z'n tweeën zomaar 80 euro voor een concert: koop de cd bij de kringloopwinkel en je kunt het concert voor een euro zo vaak beleven als je zelf wilt: draai de schijf twee maal en dan had je twee concerten voor slechts 50ct!). Je wilt op het podium een mens aan het werk zien. Dankzij spiegelneuronen kunnen wij de handbewegingen van een ander mens tot diep in ons wezen 'meevoelen', maar dat aspect gaat bij de machine verloren. (Een machine zal overigens nooit 'echt' vioolspelen, hij zal het geluid van een viool nabootsen, maar dan zo weinig kunstmatig dat het van echt niet te onderscheiden is; hetzelfde geldt voor pianospel.)
Op zich moet het mogelijk zijn om van de computer een muzikant te maken: je voert aan een netwerk tientallen uitvoeringen van een pianoconcert en hij zal uit alle stijlen een eigen stijl van spelen destilleren. Het is dan aan de kenners van klassieke muziek om te beoordelen of de computer een meester is.
Hoe dan ook, ik denk dat pop-muziek het eerst zal worden nagebootst; wellicht dat jazz zich het lastigst laat nabootsen.
We zullen er mee moeten leren leven dat machines de mens evenaren. Overigens heeft dat één voordeel: de heldenstatus van muzikanten en schrijvers en dichters zal snel verbleken (?) Misschien krijg je ook wel een nieuw soort talent: de mens die zo musiceert en zo dicht en zo schrijft dat ze onmiddellijk als mens herkenbaar is. Dan krijgt tenminste de mens -door het contrast met de machine- weer waarde als mens.
Wel, genoeg gemijmerd over machines. Alhoewel, er schiet mij nog een ding te binnen: zouden machines ook perfecte misdadigers kunnen worden? De misdaad is toch ook een terrein waarin de mens uitblinkt. Zou je beroving, oplichting, verduistering ook door machines kunnen laten uitvoeren (en wie moet dan het gevang in)? Kun je in de toekomst voor een paar cent je leraar door een machine laten ombrengen omdat hij je een onvoldoende gaf? Lijkt me op zich terecht, want leraren, dat is een vorm van instutioneel terreur. Maar is het denkbaar dat computers in de toekomst zelfs de drijvende krachten achter de misdaad zijn?
Subtiliteiten
Jaren geleden toen Basic nog bestond en ik nog jonger was dan thans, schreef ik in Basic een programmaatje dat Mondriaans aan de lopende band produceerde, zij het nogal primitief. Wat was het verschil tussen mijn Mondriaans en echte Mondriaans? De subtiliteit. Mondriaan wikte en woog zijn composities. Mijn programmaatje deed maar wat. Hups, hier een verticaal, daar een horizontaal en op dit en dat vlak kleurtje zus en zo. Mondrian at Random. Nooit beroemd mee geworden. En dat is maar goed ook.
En ook Dennett in zijn "From Bach ..." merkt op dat het in de kunst om subtiliteiten gaat. Hij wel. In veel kunstsociologie echter worden individuele subtiliteiten van individuele kunstwerken verdonkermaand. En o zo politiek correcte hedendaagse kunstenaars volgen zulke sociologie. Ach ja, aap, wat heb je mooie jongen. Maar ja, ooit werd een Oostenrijkse kunstschilder afgewezen voor de kunstacademie en dat hebben we geweten.
Zelf beluister ik geen CD's meer maar luister ik muziekjes via YouTube. Zoekend naar redelijke tot goede, subtiele, uitvoeringen van bijvoorbeeld oude bluesnummers. Muziek met refreintjes bevalt mij minder.
Een reactie posten