We weten niet wat ons doel is in het leven.
We zijn echter zo uitgerust door de natuur dat we een soort 'archimedes punt' nodig hebben om doelmatig te kunnen handelen.
We hebben, omdat een Archimedes punt ontbreekt, echter geen idee of onze handelingen 'goed' zijn.
Uiteindelijk draait alles om onze handelingen: wat het lichaam doet en kan is bepalend voor de wijze waarop het brein functioneert.
Een dier dat aarzelt en bij gevaar niet weet of het moet vluchten en waarheen het (danwel) zal vluchten, zal zijn evolutionaire doelen niet bereiken.
Het lichaam heeft het verstand in zijn greep; het verstand is de dienstknecht van het lichaam.
Alle zaken daarom die ons helpen om de vele aarzelingen die we hebben te vervangen door duidelijke aanwijzingen voor het handelen zijn welkom.
Ik ken een jongen die bijgelovig is en alleen maar loten koopt op zondagen. Gemakkelijk, dan weet je tenminste hoe je moet doen.
Zo functioneert ieders wereldbeeld als een voorraad besluiten waar hij niet meer over hoeft na te denken. We behelpen ons met 'gewoonten' (='habits',- William James).
Hoe meer habits en uitgesproken meningen je hebt, hoe minder werk en 'peinzerij' je brein hoeft te verrichten als je op straat bent. De 1500 besluiten -of zijn het er meer- die een kritisch mens dagelijks moet nemen, en die haar behoorlijk uitputten, worden door onze habits sterk verminderd.
Een stelsel van valse overtuigingen, die ons echter wel met hun kant en klare habits 'het werk' uit handen nemen, is daarom helemaal geen slecht idee.
Bijgeloof kan dus erg voordelig zijn.
Nauwkeurig de waarheid navorsen, en bij elke stap overmatig kritisch zijn, is -psychologisch- niet zo verstandig. Het levert vooral kopzorg op en het kost brein en lichaam veel brandstof.
Kortom, hoe meer 'vaste' inzichten je hebt, en hoe sterker je hecht aan deze inzichten, hoe gemakkelijker en voordeliger je bestaan is.
Daarom is Socrates' adagium, dat uitsluitend het onderzochte leven de moeite waard is, slechts geschikt voor mensen die veel vrije tijd hebben en zich vervelen.
Hoe meer bijgeloof en hoe meer 'habits' en hoe meer vuistregeltjes, hoe aangenamer je bestaan.
2 opmerkingen:
De R
Rust, reinheid en regelmaat. Dat was vroeger het algemene adagium. Maar thans moet alles hectisch, hysterisch en haastig. En met de Gooise R. De Blokker, ooit een regelmatig rustgevende en reinheid verstrekkende rots in de huishoudelijke branding, verdwijnt. En de zondagsrust is ook al weg. Maar wat blijft, is de regelmaat van het klagen. Regelmatig jeremiëren reinigt het geprangde gemoed. Om kort te gaan, u heeft helaas gelijk en aldus kan ik uw artikeltje niet voorzien van enigszins zinnig commentaar. Nou ja, het is een mooi ritueel van me, vind ik, om des morgens de dag te beginnen met een boterhammetje zonder ham en boter en onderwijl enkele internetsites te bezoeken waaronder de uwe. :)
RV, nou, dit vond ik wel een mooie invalshoek: dat ook de rituelen uit het verleden en de oude waarden onze 'workload' verlichten. (het Engels! Dat eeuwige -lelijke!- Engels: daar gaat onze oude, vertrouwde Nederlandse taal! Hier in Utrecht moet ik mij in winkels en andere openbare gelegenheden vaak bedienen van het Engels: het personeel spreekt geen woord Nederlands meer.) In het verkeer maakt een stoplicht ons het leven ook gemakkelijk: we hoeven niet langer zelf na te denken waneer we oversteken.
Dan kan ik het niet laten om nog even terug te komen op Pautz: ik ben het toch niet helemaal met je eens dat zijn werk geen verdienste heeft. Ik vind zijn inzicht dat conflicten -contradicties- zich al aandienen in de waarneming -en dus niet in de ratio!- zeer origineel en ook erg vruchtbaar. Maar dit terzijde.
Een reactie posten