[versie (2.0): 3 noten toegevoegd; (versie (2.5)): het woordje 'kantiaans' verwijderd uit de zin: "...dit is voor de naturalist eigenlijk onaanvaardbaar, het is een al te rationele, kantiaanse wijze van verklaren:..."]
De anarchistische logicus - dialetheïsten als Priest en Beall- constateert dat elke 'optie' op vier manieren kan worden 'opgelost'.
Stel dat ik boodschappen wil doen: dat is een optie. Dan kan ik,
-(a) wel en geen boodschappen doen (1.1: glut)
-(b) wel noch geen boodschappen doen (0.0: gap)
-(c) boodschappen doen (1.0: go!)
-(d) geen boodschappen doen (0.1: don't go!)
Theoretisch zijn dit de 'waarheidswaarden' die je kunt 'afbeelden' op een optie.
In de praktijk echter houden we -apriori!- de opties (a) en (b) voor onwaar.
Wat kan daar de verklaring voor zijn?
Zouden er geheimzinnige, onmeetbare logische krachten bestaan, die de opties (a) en (b) 'verbieden' (dit is een bovennatuurlijk scenario: de naturalist verwerpt deze verklaring).
Zou een God, een geheimzinnige, superrationele persoon, de opties (a) en (b) hebben verboden? (dit is een bovennatuurlijk scenario: de naturalist verwerpt deze verklaring).
Zouden de natuurwetten, als bijwerking, de opties (a) en (b) uitsluiten (deze verklaring is ten eerste 'ad hoc', ten tweede gaat ze er van uit dat onze 'apriori' aanname universeel juist is: dit is voor de naturalist eigenlijk onaanvaardbaar, het is een al te rationele [...] wijze van verklaren: het komt er op neer dat onze 'intuïties' iets zeggen over de gehele werkelijkheid, zonder dat wij dit empirisch hebben onderzocht!)
Kortom, de naturalist zit een beetje in zijn maag met deze 'universele logische' orde.
Een echte naturalistische verklaring, volgens de lijnen die Quine -een naturalist van het zuiverste water- en Dennett hebben uitgezet, is tamelijk eenvoudig. De evolutie bepaalt hoe wij de wereld ordenen. Wij zijn natuurlijke wezens en ons verstand is een machine van vlees en bloed die ons zegt hoe wij ons lichaam in stand moeten houden. Doeltreffend handelen is voor belichaamde dieren het eerste en grootste belang (wie ongelukkig manoeuvreert riskeert schade).
Kijken we, indachtig deze verklaring, naar de vier waarheidswaarden, dan is het duidelijk waarom (a) en (b) voor ons niet aanvaardbaar zijn: belichaamde wezens kunnen slechts één handeling per beurt uitvoeren, daarom is (a) geen reeële optie; belichaamde wezens kunnen hun lichaam onmogelijk van de aardbodem laten verdwijnen, daarom is (b) geen reeële optie.
De verklaring voor de logische orde is dan ook tamelijk simpel. Het is de enige orde die optimaal kan worden uitgevoerd door 'lichamen'. Het spreekt dan ook voor zich dat ons brein onze voorstelling van de wereld schoeit op logische leest: je hebt slechts de keus uit wel OF (exclusief) niet handelen.
Je ziet -het is opmerkelijk- dit uitgesproken zwart/wit 'denken', dit ja/nee 'denken' al terug in de machinerie van de allereerste bilaterale (bewegende diertjes met een voor en achterkant) diertjes, zoals eencelligen en meercellige piepkleine wormpjes.
De wereld beeldt dus geen universele logische orde af op ons brein, maar ons brein beeldt de logische orde af op ons beeld van de wereld [1] [2] [3].
Uitsluitend deze verklaring is naturalistisch en wetenschappelijk aanvaardbaar.
-----
[1] Om de wereld te ordenen heb je geen bovennatuurlijke instrumenten nodig zoals buitengewone 'personen' en 'krachten: een brein volstaat. De eerste schepselen waren al goed in staat om hun wereld zo te ordenen dat ze met behoud van gezondheid -zelfbehoud- konden manoeuvreren/handelen. Het brein zoekt de 'waarheid' binnen haar eigen 'verbeeldingskracht'- en deze verbeeldingskracht is geheel afgestemd op onze lichamelijke noden en mogelijkheden. Het is natuurlijk ook zinloos om over waarheid te spreken als je een bepaalde toestand in het geheel niet begrijpen/doorgronden kunt.
[2] Mensen die geloven dat de werkelijkheid zelf logisch geordend is, zijn te karakteriseren als 'gelovigen': zij geloven dat de werkelijkheid op een of andere -geheimzinnige, onverklaarbare- manier fundamentele kennis over de werkelijkheid in het brein heeft genoteerd. Wie dit gelooft heeft eigenlijk nooit aanvaard dat hij een geëvolueerd dier is. De boodschap van Darwin is nog niet goed tot hem doorgedrongen. Het idee dat wij over universele, absoluut ware inzichten beschikken, roept gedachten op aan mysterie-godsdiensten, waarbij de leden van de groep meenden te beschikken over 'diepe, mysterieuze' waarheden. Bedenk goed: het brein hoeft niet te beschikken over 'waarheden', het brein hoeft slechts te beschikken over 'bruikbare inzichten'. Bovendien bevindt het brein zich niet in de 'werkelijkheid', maar zij opereert op het snijvlak tussen het 'innerlijke lichaam' en 'de waarneming'. Als bacteriën, kippen, goudvissen en egels beschikken over een logisch ordenend brein, waarom zou dit principe bij mensen dan opeens moeten worden beschouwd als het fundamentele kenmerk van de werkelijkheid?
[3] De vraag die nu moet worden gesteld is niet: is de wereld logisch geordend, -want die kwestie is inmiddels wel besloten. De juiste vraag is: wat volgt uit het feit dat de werkelijkheid niet logisch geordend is. Om dat te bepalen, moeten we noodgedwongen gebruik maken van onze logische vaardigheden (we hebben geen ander instrument dan onze logica om te bepalen wat een geldige afleiding is). Wel, als de wereld zelf niet logisch geordend is, dan volgt daaruit dat alles mogelijk is- de werkelijkheid zelf is dan immers door ons niet fundamenteel te ordenen? Gelukkig betekent dit in de praktijk niet dat onze kunstmatige voorstelling van de werkelijkheid ingrijpend verandert. De wereld blijft zoals wij haar 'concipiëren'.
28 opmerkingen:
Jan-Auke,
Om een universele Turing machine te maken zijn er slechts twee functies nodig:
1. EN(a,b): uitsluitend waar als a en b beiden waar
2. NIET(a): uitsluitend waar als a onwaar
De andere logische functies kunnen hieruit afgeleid worden:
3. x=OF(a,b): uitsluitend onwaar als a en b beiden onwaar zijn.
Je ziet dus dat dit eigenlijk een EN functie is waarbij alle waarden gedefinieerd zijn als hun NIET waarde.
Je had ook kunnen uitgaan van de OF- en de NIET functie en daaruit de EN functie kunnen afleiden.
Evolutionair gezien lijkt het voordelig de beschikking te hebben over de mogelijkheid alle berekeningen te kunnen maken van een Turing machine waarin de NIET functie onontbeerlijk is. Is het dan zo wonderlijk dat de evolutie inhibitory neurons heeft voortgebracht waar jij het eerder over had?
Als evolutie ook gebruik had kunnen maken van die twee andere waarheidswaarden waarom is dat dan niet gebeurd? Je kunt moeilijk zeggen dat evolutie zich menselijke beperkingen oplegt.
Dat ons brein de logische orde afbeeldt op ons beeld van de wereld is prachtig omdat de natuur zelf dat geregeld heeft. Als naturalist weet ik tenminste niet dat er nog iets anders dan de natuur zou zijn
Ik denk dat Priest en Beall hier de realiteit niet respecteren. Die lijkt zich niets van hun dialetheïstische praatjes aan te trekken en dat zou jij ook niet moeten doen.
Fake filosofie als je het aan mij vraagt.
Wat jij, RV?
Waarde Jan Auke
Met zeer veel genoegen heb ik je 4 waarden stuk gelezen, chapeau!
Helaas moet ik me voorbereiden op een juridische strijd, een lek in de waterleiding repareren en in de tuin werken. Anders zou ik er nu graag dieper op in gaan.
Ik vind het zeer interessant, dat zal je wel begrijpen gezien mijn bijdrage van 8 april 2024 om 22:15 aan RV.
Zoals daar gezegd: je kan een materialistisch of idealistisch wereldbeeld hebben. Ik probeer die beiden met elkaar af te wegen en ik ken beide werelden goed, vanuit mijn werk en vanuit mijn esoterische belangstelling.
JanR ik ben het helemaal met je eens binnen het kader van ruimte en tijd binnen het rationeel ervaren volgens het naturalisme. Sorry, ik ben geen logicus (bijvb. ik ken Priest, Beall en ook Quine niet) Dus ik kan er niet volgens de "logica" op in gaan. Volgens mij is het fysicalisme super gedetermineerd.
Volgens het idealistische wereldbeeld is dat anders. Om een lang verhaal kort te maken een analogie:
Het leven is als een gamer die achter de PC zit, verbonden met internet met andere gamers, hij speelt en identificeert zich met een avatar.
De game is tijd ruimtelijke en volledig gedetermineerd (naturalistisch) maar er zijn uitzonderingen vanuit zijn menszijn die ingrijpen in zijn perceptie van de werkelijkheid: dan kom je in een interactieve film.
Ik zou dit graag vanuit het fysicalistische willen aantonen met anomalieën in het materialistisch wereldbeeld. Probleem kan zijn dan ik de dogma's van de wetenschap zoals Sheldrake heeft beschreven onderken. Dat kan een probleem zijn bij het formuleren vanwege de "onwaarheid" van hen die dat ontkennen omdat ze geloven in de geest als epifenomeen van het brein.
Ik moet stoppen, ik zie dat er een stukje van je is verschenen van je bij de andere draad: leuk even gaan lezen.
Prettige dag, JanD
Bert, ik heb je bijdrage gelezen, maar zie de relevantie niet (noch als weerlegging van mijn betoog, noch als onderbouwing van mijn betoog). Je kunt in de logica inderdaad verschillende operatoren gebruiken om hetzelfde uit te drukken (je kunt zelfs toe met één operator: de sheffer stroke)
Maar operatoren zijn toch geen waarheidswaarden?
Geachte JanD
Anomalieën in het wetenschappelijk wereldbeeld ... Dat is me nogal wat. Ik ken ze niet. Jij blijkbaar wel. Op welke bronnen baseer je je? Sheldrake? Oei, die is ruimschoots weerlegd. Maar ik ben benieuwd naar een klein lijstje anomalieën. Dan kunnen we erover praten.
En vergis je niet. Wetenschap werkt met hypotheses. En hypotheses kunnen soms onderling schuren. Maar dat erkent de wetenschap. Dus onderling schurende specifieke hypotheses zijn nog geen anomalie in het algemeen wetenschappelijk wereldbeeld, dat overigens een provisorisch wereldbeeld is en geen dogmatiek.
Jan-A.,
A. Wat heb je vandaag zoal gedaan?
B. Ik heb wel en niet boodschappen gedaan.
A. In welke volgorde, wat deed je het eerst? Deed je eerst boodschappen en daarna niet?
B. Nee, eerst deed ik ze niet en daarna wel, je dacht toch niet dat ik ze wel en niet tegelijk deed.
A Nee , je denkt toch niet dat ik gek ben?
B. Eerst deed ik dus geen boodschappen en daarna wel, dus voordat ik boodschappen deed deed ik geen boodschappen.
A. Dat doet mij denken aan Cruijff die zei: "Voordat ik die fout maak maak ik die fout niet".
B. Da's logisch ja.
A. Vóórdat je boodschappen deed hoefde je niet te betalen zeker?
B. Klopt.
A. Maar toen je ze deed wel?
B. Natuurlijk, ik was 23,50 kwijt.
A. Maar dan klopt er iets niet?
B. O nee?
A. Nee, want als je wel en niet boodschappen doet zou je eigenlijk quitte moeten spelen.
B. Dat wou ik ook, want ik wilde toen ik de boodschappen deed wel en niet betalen en verwees naar de 4 opties van Priest en Beall, maar weet je wat dat meisje achter de kassa zei.
A. Nee.
B. Die dialeteïstsche prietpraat van Priest en Beall daar trappen wij hier niet in. Gisteren was er hier ook al een of andere leraar filosoof die daarmee weg wilde komen maar na een discussie met de chef heeft hij toch netjes betaald. Dus wat wordt het, cash of pin?
vr. gr.,
Jac
Jaq, leuk geschreven- maar inhoudelijk natuurlijk niet ter zake.
Jan-A.,
"In de praktijk echter houden we -apriori!- de opties (a) en (b) voor onwaar.
Wat kan daar de verklaring voor zijn"?
Zou je daarop niet het volgende antwoord mogen geven? "Omdat het gewoon onmogelijk is om iets wel en tevens niet te doen op exact hetzelfde tijdstip"?
Het is natuurlijk wel mogelijk om iets te doen en op een ander tijdstip datzelfde niet te doen. Wij doen eigenlijk niet anders. Maar zelfs een geest zou het niet klaarspelen om op exact hetzelfde tijdstip iets te doen en tevens precies datzelfde niet te doen op exact hetzelfde tijdstip. Dat lijkt dus niets met lichamelijkheid van doen te hebben maar met logica.
vr. gr.,
Jac
Jan-Auke,
[Maar operatoren zijn toch geen waarheidswaarden?]
Dat heb ik dan ook niet gezegd. De operatoren werken op de gewone twee waarheidswaarden en de logica daarvan is blijkbaar dermate evolutionair voordelig dat het niet verbazingwekkend is dat ons brein -logisch gezien- andere organismen de baas is.
Je hebt gelijk dat mijn vraag iets anders geformuleerd moet worden.
Waarom heeft de opportunistische evolutie geen organismen opgeleverd die met dialetheïstische waarheidwaarden kunnen omgaan?
Echter, als je het over weerleggen hebt, zou ik niet weten wat ik zou moeten weerleggen.
Je stelt feitelijk dat de evolutie in al die miljarden jaren geen kans heeft gezien om ons het vermogen te geven de wereld te zien zoals jij die ziet. Dan vermoed ik dat die kans erg klein is.
Overigens, de Sheffer stroke gaat over
x=NAND(a,b): uitsluitend onwaar als a en b beiden waar zijn.
NAND en NOR functies zijn de eenvoudigst te realisaliseren digitale bouwstenen in de z.g. Complementaire Metal Oxide Semiconductor (CMOS) chip industrie. Zie CMOS NOT NAND opbouw en werking. Je weet wel, van OpaPiloot die overigens 15 jaar geleden voor het laatst als pilot in command heeft gevlogen.
Jac, ik handel je bijdragen in een post af.
(1) Je schrijft: ["Omdat het gewoon onmogelijk is om iets wel en tevens niet te doen op exact hetzelfde tijdstip"]. Maar niets is gewoon onmogelijk. Dingen zijn logisch onmogelijk, fysisch onmogelijk, biologisch onmogelijk, praktisch onmogelijk. Aangezien de logische wet bepaalt wat logisch onmogelijk is, kan ze zelf niet logisch onmogelijk zijn; dus is het fysisch, biologisch of praktisch onmogelijk. Maar dat is conform mijn punt dat logica niet universeel (noodzakelijk) is.
(2) Je schrijft: [als alle kretenzers liegen, dan kan een krentenzer niet naar waarheid zeggen dat hij niet liegt]. Zeker. En als alle kretenzers de waarheid spreken dan kan een kretenzer niet naar waarheid zeggen dat hij liegt. Punt is dat we niet weten wat het geval is. Je begint dus met de zin: Alle kretenzers liegen (gezegd door een Kretenzer). Dan neem je resp aan dat deze uitspraak waar/onwaar is en dan wordt het lastig. -Kijk even op youtube daar zijn nuttige filmpjes te vinden.
Jan-A.,
Waar ik zei:"Omdat het gewoon onmogelijk is om iets wel en tevens niet te doen op exact hetzelfde tijdstip" had ik eigenlijk moeten zeggen: "Omdat het volgens de logische wetten- die bepalen wat wel en niet mogelijk is- onmogelijk is om iets wel en tevens niet te doen op exact hetzelfde tijdstip". Het is echter niet in te zien dat dit conform jouw punt is dat logica niet universeel (noodzakelijk) is, zoals jij meent.
Verder kan ik mij niet herinneren gezegd te hebben: "als alle kretenzers liegen, dan kan een krentenzer niet naar waarheid zeggen dat hij niet liegt". De strekking van wat ik zei is: : Als alle Kretenzers altijd liegen dan zal het zich nooit voordoen dat een Kretenzer daar gewag van maakt. Dit moet je even goed voor ogen houden want dat staat als een huis. En als het niet waar is dat alle Kretenzers altijd liegen dan is de uitspraak van een Kretenzer dat alle Kretenzers altijd liegen een leugen en de uitspraak dat niet alle Kretenzers altijd liegen waar. Ik zie hier nergens een contradictie.
Tot slot nog even- mogelijk wat terzijde- een leuk puzzeltje.
Neem de personen A en B. Stel nu eens dat je weet dat beide personen alles weten maar dat een van beide- maar je weet niet wie- altijd liegt en dat de ander altijd de waarheid spreekt. Stel nu dat je zou willen weten of een bepaalde zogenaamde gebeurtenis, waar vaak over gepraat wordt, zich ook werkelijk ooit heeft voorgedaan of niet.
Dan kun je door aan een van beide een vraag te stellen het juiste antwoord op die vraag te weten komen. Welke vraag zou je dan stellen en aan wie, aan A of aan B?
vr. gr.,
Jac
Jan-A.,
Ik wil nog wat nadrukkelijker stipuleren dat er bij de leugenaar paradox niet echt sprake kan zijn van contradicties. Er wordt wel eens gezegd dat de leugenaar paradox onoplosbaar is. Mijns inziens berust dit op een misverstand. Neem het klassieke voordbeeld: "Een Kretenzer die zegt dat alle Kretenzers liegen". De indruk dat dit een contradictie kan opleveren kan ontstaan als er veronderstellingen gehanteerd worden die onmogelijk waar kunnen zijn.
Dat een Kretenzer naar waarheid zou kunnen zeggen dat alle Kretenzers liegen kan zo'n onterecht gehanteerde veronderstelling zijn. Maar zoiets kan niet waar zijn, want als alle Kretenzers liegen, hetgeen overigens logisch niet onmogelijk is, dan zal geen enkele Kretenzer zulks beweren. De uitspraak dat alle Kretenzers liegen kan waar zijn, maar als zij waar is dan is het een uitspraak van een niet- Kretenzer en niet van een Kretenzer.
Noch een liegende noch een niet liegende Kretenzer kan naar waarheid zeggen dat alle Kretenzers liegen.
Wie dit inziet ziet ook dat hier geen sprake is van ware contradicties. Dat zou wel het geval zijn onder de onmogelijk ware veronderstelling dat een Kretenzer naar waarheid zou zeggen dat alle Kretenzers liegen. Echter reken er maar niet op dat een onmogelijk ware veronderstelling waar kan zijn. Dus geen contradicties. Jammer voor contradictie-freaks maar het is niet anders.
vr.gr.,
Jac
Jan-A.,
Van ware contradicties bij de zogenaamde leugen paradox kan dus alleen maar sprake zijn als zich iets voordoet wat zich onmogelijk kan voordoen. Dit is veelzeggend. Want als zich iets voordoet wat onmogelijk is is er sprake van een contradictie. Er kan dus slechts sprake zijn van een contradictie als er een contradictie in het spel is. Heb nooit geweten dat het zo simpel is. Daarom zou er sprake zijn geweest van een contradictie als ik het tevens wel geweten had of als ik het noch geweten noch niet geweten had; echter dat is niet het geval, tenminste als ik het mij goed herinner.
Contradicties kunnen niet waar zijn; ze zijn slechts schijnbaar. Vindt je het gek?
Als je graag geconfronteerd wordt met een contradictie dan heb ik een tip voor je? Dan moet je het gek en niet gek vinden. Want als je dat echt kunt dan kun je een contradictie genereren. Ik zou zeggen: "Ga aan de slag en laat het mij weten noch niet weten als het gelukt is, maar maak het niet al te glutterig want dan kan ik het niet meer volgen en dan volg ik het niet noch wel.
vr. gr.,
Jac
Jac, alle respect voor je 'strijd' voor orde en regel. Maar je moet de strijd zelf dan natuurlijk ook voeren op de juiste wijze.
Jij geeft de volgende lezing van het vraagstuk: als alle kretenzers altijd liegen, dan moeten ze ook altijd liegen (en dus kunnen ze nooit de waarheid spreken). Alsof het een dictum is. (Dus niet: het is zo dat alle kretenzers noodzakelijk liegen).
Het is geen dictum. Alle kretenzers liegen betekent dat elke kretenzer in staat is om te liegen: je weet het dus nooit met die kretenzers.
Jac, alle respect voor je 'strijd' voor orde en regel. Maar je moet de strijd zelf dan natuurlijk ook voeren op de juiste wijze.
Jij geeft de volgende lezing van het vraagstuk: als alle kretenzers altijd liegen, dan moeten ze ook altijd [noodzakelijk] liegen (en dus kunnen ze nooit de waarheid spreken).
Het is echter geen dictum (het is geen 'dictaat'). Alle kretenzers liegen betekent dat elke kretenzer in staat is om te liegen: je weet het dus nooit met die kretenzers.
(Dus niet: het is zo dat alle kretenzers noodzakelijk liegen.)
Jan-A.,
Als ik mag afgaan op wat je zegt mogen wij het dan zo zeggen: "Als Kretenzers niet altijd liegen dan is er met betrekking tot liegende of niet liegende Kretenzers geen sprake van contradicties. En als Kretenzers altijd liegen dan zal geen enkele Kretenzer zulks beweren. Noch een liegende noch een niet liegende Kretenzer kan naar waarheid zeggen dat alle Kretenzers liegen.
Leugen paradox opgelost, geen sprake dus van contradicties"?
vr. gr.,
Jac
Jan-Auke, RV,
We zien dat er eenvoudig operatoren / functies kunnen worden geformuleerd voor de gewone tweewaardige logica en die hebben hun nut bewezen omdat ze logisch redeneren mogelijk maken, waarschijnlijk niet alleen voor mensen en ook niet alleen voor biologische organismen.
In de natuur worden geen functies voor andere waarheidswaarden aangetroffen maar mensen hebben weinig problemen met tegenstrijdig taalgebruik. Daar had je het al eerder over.
We zeggen doodgemoedereerd dat het zo goed als droog is terwijl het feitelijk regent.
Het kan zo zijn dat hiermee de verwachting wordt uigesproken dat de regen spoedig ophoudt en dat kan dan de tegenstrijdigheid opheffen.
"Zo goed als" kan ook een gradatie uitdrukken waar de tweewaardige logica geen antwoord op heeft. Mensen aanvaarden dat Alles of Niets de grenswaarden van een continuüm vormen en dat dat alles tijd kost.
Dit lijken twee in het oog springende tekortkomingen van de klassieke logica.
Het kan zijn dat Priest en Beall menen precies hier een oplossing voor te bieden maar wat jij hierover schreef kan ik niet volgen.
Als je de zwaartekracht theorieën van Newton en Einstein vergelijkt dan blijkt Newton het nergens had over de tijd die nodig is voor een werking op afstand en ook niet over een mogelijk verschil in locale tijd en tijd op afstand.
Einstein liet zien dat dit ontoelaatbare ommissies waren.Newton zelf was sceptisch over zijn theorie, ondanks dat die buitengewoon nauwkeurige astronomische voorspellingen mogelijk maakte maar was toen nog niet bekend met de anomaliën die later gevonden werden.
Deze gang van zaken is niet uitzonderlijk, zie bv. De rol der traditie in het wetenschappelijk onderzoek.
Als Newton iets over de realiteit wilde zeggen dan had hij alle relevante premissen moeten gebruiken. Einstein deed het beter maar ook hij was skeptisch omdat zijn theorie niets zei over de kwantumeffecten waar hij nota bene zelf met zijn corpsulaire lichttheorie een belangrijke bijdrage aan heeft geleverd.
De vraag is dus of het terecht is dat de logica van Aristotoles geen rekening houdt met tijd en afstand.
Redeneren is een sequentieel proces waarin de volgorde van de stappen belangrijk is. Als iedere stap tijd kost is de leugenaarsparadox
te verklaren. Van contradictie is geen sprake.
Het lijkt wel duidelijk waarom contradicties niet worden waargenomen en waarom het bewijs uit het ongerijmde zo krachtig is.
De premisse dat de realiteit zichzelf zou kunnen tegenspreken of dat die zonder tijd of afstand zou kunnen bestaan lijkt mij het toppunt van arrogantie.
Jan-A.,
Misschien mogen wij- conform aan wat jij zei- ook redeneren als volgt.
Epimenides is zelf een Kretenzer. Dus als het waar zou zijn wat hij zegt, namelijk dat alle Kretenzers liegen, dan zou het waar en niet waar zijn wat hij zegt. Omdat dit nogal onwaarschijnlijk, om niet te zeggen onmogelijk is, is het logisch om aan te nemen dat Epimenides gelogen heeft (foei). Tja, het is een Kretenzer, dus je weet het maar nooit. En als hij gelogen heeft dan is er geen sprake van een paradox.
Wij kunnen natuurlijk wel enkele schijnbare paradoxen creëren als wij veronderstellingen gaan invoeren die onmogelijk waar kunnen zijn. Maar waarom zouden wij dat doen?
vr.gr.,
Jac
Beste Bert
Logica is de kunde om zonder contradicties te redeneren. Verder is alles toegestaan. Wil je zeer verfijnde predicaten van tijd, plaats en gradatie, het kan. De logica is enerzijds uiterst flexibel en anderzijds zeer streng. En dat is geen contradictie.
Alle wetenschappelijke formules doorstaan de logicatest. Ze bevatten geen contradicties. Niet omdat slimme logici eerst al die formules van domme fysici navlooien. Maar omdat wetenschappers zelf mans genoeg zijn en elkaar controleren. Wetenschappers van niveau kennen zelf zeer goed de eis van contradictieloosheid. De eis van consistentie.
Newton valt niets te verwijten. Hij moest roeien met de riemen die hij had. En dat deed hij met verve. Zonder dollen. :)
De logica van Aristoteles was een beetje houterig. Een eeuw of zo geleden begon men haar te stroomlijnen. En sindsdien is er een heel vakgebied ontwikkeld aangaande de formele logica's. Maar het past ons niet om Aristoteles te verwijten dat zijn logica enigszins knullig was.
Maar waarom steeds weer die logica? Ja, omdat de heer Riemersma er steeds mee aankomt. Maar op zich heeft hij niets tegen de logica. Integendeel zelfs. Het enige dat hij betwist, is het idee dat de logica altijd en overal geldt. Misschien zijn er wel ergens vierkante cirkels. Maar dan wel in een ander domein dan dat waarin wij leven, streven en sneven.
Jac
Weet je, ik lieg altijd. Ik lieg altijd.
Als ik altijd lieg, dan is de bewering van mij dat ik altijd lieg, ook gelogen.
Nu kun je zeggen tegen mij: nee, je liegt niet altijd. Maar daar gaat het niet om. Het gaat om de zin: ik lieg altijd.
RV, ik geloof niet dat een cirkel ook een vierkant kan zijn (en heb je dit in het verleden al eens uitgelegd). Ik geloof ook niet dat vier plus vier negenhonderdachtendertig is.
Wiskundige concepten (figuren) zijn logische, dierlijke/menselijke constructies: uit de aard der zaak zullen deze niet 'on-logisch' zijn. (Ik ben geen platonist, ik denk niet dat concepten metafysische objecten zijn). Wiskundige rekeningen -systemen- daarentegen zijn al lastiger om samen te stellen (het is voor een mens moeilijker om te controleren of deze echt consistent zijn); en de wiskunde als geheel is niet meer dan een verzameling losstaande rekeningen/systemen. Overigens beschikken dieren al over wiskundige en logische vaardigheden, zie: Can Fish Count? [Fantastisch boek!]
Bij de dood van Kahneman:
"Kahneman won een Nobelprijs. Hij verbaasde zich erover hoezeer mensen daarmee ineens dachten dat hij 𝗼𝘃𝗲𝗿𝗮𝗹 verstand van had. 'Some people even want my opinion about the weather'.
Tijdens de sessies met Kahneman gaf hij de helft van alle publieksvragen hetzelfde antwoord: 'dat moet je niet aan mij vragen'. Hij was geniaal in één gebied. En weigerde te pretenderen over andere zaken ook iets te weten. Hij had zich er makkelijk uit kunnen bluffen. Maar weigerde. (Krant)"
Kijk, dat is het verschil tussen een academicus en mensen die de academie nooit bezocht hebben: de laatste groep is op de hoogte van elke discipline en heeft daar een gemakkelijke, frisse kijk op -natuurkunde, wiskunde, logica, noem maar op, niets is hen te dol- terwijl de academicus een door studie verkrampt brein heeft dat nog maar slechts over één onderwerp kan meepraten: godbetere 't! En zulke exemplaren geven ze dan een nobelprijs... gumbah!
RV,
Ja ja, ik lees heel goed wat je zegt. Je zegt: "Ik lieg altijd, ik lieg altijd". En verder zeg je : "Als ik altijd lieg, dan is de bewering van mij dat ik altijd lieg, ook gelogen".
Welnu, beste RV, zelden zegt iemand iets wat zo waar genoemd mag worden. Chapeau! Ik ben er rotsvast van overtuigd dat jouw bewering dat je altijd liegt ook gelogen is als het waar is dat jij altijd liegt.
En nu moet jij op jouw beurt ook eens goed lezen wat ik zeg, want weet je wat het punt is?
Het punt is dit: Als iemand anders dan jij zou zeggen dat jij altijd liegt hoeft dat niet per se onmogelijk waar te zijn. Het is dus logisch niet onmogelijk dat een ander naar waarheid zegt dat jij altijd liegt. Maar- en let nu goed op- het is wel logisch onmogelijk dat jij zelf naar waarheid kunt zeggen dat je altijd liegt. En daarom kan er geen ware bewering van jou zijn die gelogen is. Niks leugen paradox.Er is alleen maar sprake van een echte paradox onder de veronderstelling dat iemand naar waarheid kan zeggen dat hij altijd liegt. Echter zulks is onmogelijk.
vr. gr.,
Jac
Higgs
Ook Higgs won een Nobelprijs. Maar hij won zijn prijs niet op zijn eentje. Maar samen met iemand anders.
- Peter Higgs kreeg in 2013 de Nobelprijs voor de Natuurkunde, samen met de Belg François Englert. Hij voorspelde, onafhankelijk van Higgs, ook het bestaan van het deeltje, eveneens in 1964.
Toch werd Higgs de naamgever van het boson, iets wat de publiciteitsschuwe en bescheiden natuurkundige nogal ongemakkelijk vond. Higgs was van mening dat hij meer roem kreeg dan hij verdiende. Hij noemde de ontdekking van het deeltje altijd een groepsinspanning. -
https://nos.nl/artikel/2516156-peter-higgs-94-ontdekker-van-het-higgs-deeltje-overleden
Doet niks af aan Higgs. Maar ook niets aan Englert.
Englert had de pech dat niet-angelsaksische fysici iets minder in tel zijn. Zoiets geldt ook binnen de filosofie.
RV, zouden angelsaksische filosofen meer in tel zijn dan continentale? Ik waag het te betwijfelen...
Betwijfel alles. Doe ik ook. Ook mijn eigen vermoedens. :)
Filosofie is vandaag de dag in zekere zin vooral een Amerikaans onderonsje. Als buitenlander is het moeilijker dan als Amerikaan om mee te doen in dat onderonsje. Althans dat is mijn indruk. Maar ik kan er naast zitten.
Jan_A.,
Ook op de zogenaamde leugen paradox met Pinokkio als voorbeeld kan men zich niet beroepen om aan te tonen dat er sprake is van een contradictie. Die zogenaamde paradox is heel gemakkelijk- heel gemakkelijk ja- op te lossen. Als je wilt dat ik het even voor je doe dan hoef je het maar even te zeggen, want ik ben niet te beroerd om wat opheldering te verschaffen.
vr., gr.,
Jac
Oplossing Pinokkio leugen paradox.
Omdat niemand reageert op mijn opmerking dat de leugen paradox gemakkelijk is op te lossen neem ik aan dat iedereen reeds een oplossing bedacht heeft. Mijn oplossing tref je hieronder aan. Graag zou ik kennis willen nemen van andere mogelijke oplossingen.
Op de zogenaamde leugen paradox met Pinokkio als voorbeeld kan men zich niet beroepen om aan te tonen dat er sprake is van een contradictie. Die zogenaamde paradox is heel gemakkelijk- heel gemakkelijk ja- op te lossen.
Wij hoeven alleen maar iets te stellen en iets voor ogen te houden en ons daarna af te vragen wie de was kan doen.
Stel dat Pinokkio's neus (alleen maar) groeit als hij liegt en niet als hij de waarheid spreekt.
Wat wij vervolgens goed voor ogen moeten houden is dat één en dezelfde uitspraak niet tegelijkertijd een leugen en een waarheid kan zijn.
En als wij ons nu afvragen wie de was kan doen dan dringt zich direct het antwoord op: een kind. Kijk even mee. Pinokkio zegt :" mijn neus groeit"( uitspraak 1) en zijn neus gaat groeien. Dan moet uitspraak 1 een leugen zijn. Als Pinokkio zijn neus ziet groeien zegt hij vervolgens: "mijn neus groeit" (uitspraak 2). Deze uitspraak is waar en vervolgens houd zijn neus op met groeien. Wie nu zegt dat Pinokkio liegt en de waarheid spreekt heeft gelijk- dat doen wij allemaal wel eens- maar dat betekent niet dat de gelogen en de ware uitspraak een en dezelfde zijn. Er is niets van een contradictie te bespeuren. Want een echte contradictie is onmogelijk en is hier niet in het spel.
Het is veel- ja veel- waarschijnlijker dat het verhaal ons op het verkeerde been zet omdat er dingen in zijn weggelaten dan dat er werkelijk sprake is van een echte contradictie. Het gebeurt wel vaker dat er misverstanden ontstaan omdat een gebeurtenis onjuist of niet volledig wordt weergegeven; zoiets is in tegenstelling tot het bestaan van echte contradicties heel goed mogelijk. De was is klaar, helder wit en schoon; en niets te bespeuren wat niet mag.
vr. gr.,
Jac
Gods lijf
Waarom zou God geen lichaam hebben? Goed, God is Geest. Maar wellicht is elke geest een soort software en heeft elke software hardware nodig om te bestaan.
Wellicht is elke geest een eenheid van software en hardware. Wij zijn ons brein. Gods geest is de natuurlijke wereld. De natuurlijke wereld is Gods lijf.
Of niet. Maar misschien wordt het idee dat God geen lijf heeft, geen fysische onderbouw, te snel verworpen?
Een reactie posten