zaterdag 12 maart 2022

Het on-evenwicht tussen kwaad en goed

Het is gemakkelijker om een persoon stuk te zagen dan om weer de afgezaagde delen te bevestigen aan zijn romp.


In het boek 'zinkjongens' beschrijft de Russische Nobelprijswinnaar Svetlana Alexijevitsj hoe de Russische soldaten hebben geleden in Afghanistan. Wie nog aan het twijfelen is over de vraag of het bestaan eerder goed is dan kwaad -of andersom- moet een dezer dagen het boek 'zinkjongens' beslist eens inzien.


'Als ze krijgsgevangen zijn gemaakt worden hun armen en benen afgehakt. De stompen worden afgebonden, anders bloeden ze dood. Zo worden ze achtergelaten, onze mannen halen de rompen op. Ze willen dood maar worden onder dwang opgelapt. Na het lazaret willen ze niet meer naar huis' (Alexijevitsj, S, Zinkjongens).


Er is geen evenwicht tussen het gebruik ten goede en het gebruik ten kwade van menselijke uitvindingen. Het vuur, één van de eerste grote uitvindingen van de mens, kan gebruikt worden om mensen levend te verbranden. We kunnen echter iemand die levend verbrand is met datzelfde vuur niet genezen.


Einstein had begrepen -als eerste- dat er een enorme kracht in het atoom schuilt. Hij liet zich jaren later verleiden om aan de Amerikaanse president een brandbrief te schrijven. De mens wroet wat om in de natuur en wat dat als eerste oplevert -want er is een on-evenwicht tussen kwaad en goed- zijn vernietigingswapens.


Het is relatief gemakkelijk om de kracht die in atoomkernen schuilt te gebruiken om hele steden te vernietigen en om met de hitte die daarbij vrijkomt duizenden mensen levend te koken (de ogen zijn door de enorme hitte gesmolten en de kassen zijn leeg). Het is andersom echter onmogelijk om al deze mensen weer te genezen met deze kracht.


Elk ding op aarde is eerst een wapen, de stok, de steen, het vuur, het water- en slechts weinig dingen zijn geneeskrachtig of troostrijk. Op aarde is elk ding en elk wezen eerst en vooral geschikt om alles wat leeft en gevoelig is kwaad te doen. Er is geen evenwicht tussen goed en kwaad. Het kwaad overheerst in ruime mate.


Wie de dingen op aarde wil gebruiken om goed te doen -isotopen om kanker te bestrijden, vuur om naalden te ontsmetten- moet zich sterk inspannen. Goed doen is zoveel moeilijker dan kwaad doen en levert zo veel minder op.


Het is geen verdienste om andere mensen te mishandelen. Het is daarentegen een wonder dat mensen -mondjesmaat- in staat zijn om goed te doen.


We hebben geen natuurlijke middelen buiten een goed hart en wat meelij om die het kwaad kunnen weren. 


De ratio is geen instrument dat ons verstandig maakt. Ons verstand is slechts een bouwsel van twee simpele wetten dat de doeltreffendheid van onze handelingen vergroot. Daarmee is het verstand vooral een wapen dat ons gemakkelijk in staat stelt om mensen te schaden. 


Dankzij z'n verstand is de moordlust van de mens verfijnder en krachtiger dan die van de dieren.


En God ben ik ziek van deze wereld. 


De enige troost is dat het verstand ons tenminste de verbeeldingskracht schenkt om ons te richten tot een werkelijkheid buiten deze wereld.


 

Geen opmerkingen: