Heel het lichaam bestaat uit spierweefsels, zenuwweefsel, zintuigen, beenderen, organen en stoffen (hormonen) die uitermate nauwkeurig elkaar zetjes en duwtjes geven.
Een eenvoudige handeling, zoals een boodschapje doen bij de winkel om de hoek, is een bijkans onbegrijpelijk wonder van anatomie, fysiologie en algehele coördinatie.
De structurele kenmerken die alle handelingen gemeen hebben zijn: ze zijn (a) doorlopend, en (b) enkelvoudig.
Een handeling bestaat uit een 'doel' dat kan worden bereikt door taken en deeltaken achter elkaar -in de juiste volgorde- uit te voeren (=doorlopend) en door niet méér dan één taak per beurt uit te voeren (=enkelvoudig).
Een dier dat jaagt moet de taken en deeltaken -sluipen, schuilen, spieden en toeslaan- doorlopend uitvoeren en bij elke deeltaak opnieuw een uitgesproken keus maken. Handelende dieren en mensen lijken op reizigers die af en toe tijdens een reis moeten overstappen op een ander rijtuig, soms op de bus.
Als je je bestemming wilt bereiken, mag je de reis niet onderbreken en staken. Een taak heeft -wil deze doeltreffend zijn- een 'doorlopend' karakter. Je moet steeds aandachtig kiezen wat je volgende taak is. (Een mens neemt enige tientallen, zo niet honderden, besluiten op een dag: sommige zeer aandachtig, andere onbewust).
We zijn niet in staat om naar twee bestemmingen te reizen. Nou ja, het kan wel, maar dan moet je de samenwerking tussen de lichaamsdelen verbreken. Je zou de armen en benen naar Amsterdam kunnen sturen -met de trein van 09.15- en de romp naar Zwiggelte -met de bus van 10.07 vanuit Assen- en het hoofd naar Utrecht -op eigen gelegenheid-, maar dan is de samenwerking in de 'coöperatie van ziel en lichaam' teruggebracht tot een niveau waarop doeltreffend handelen niet langer mogelijk is. (Je hebt bijzonder enthousiaste leerlingen die denken dat ze kunnen telefoneren, lezen en schrijven tegelijk. Onder echte mensen blijkt 'meervoudig' handelen echter niet mogelijk te zijn: meervoudig handelen gaat ten koste van de samenwerking tussen oog, hand en brein.) Een doeltreffende handeling is altijd 'enkelvoudig'. [1]
Het merkwaardige is dat wij -apriori!, dus voordat we dit grondig onderzocht hebben (=aposteriori wil zeggen: na onderzoek)- uitsluitend verhalen over de werkelijkheid geloven die 'doorlopend' en 'enkelvoudig' zijn.
Als een professor een studie aanbiedt bij een wetenschappelijk blad, en als blijkt dat de structuur van zijn verhaal niet 'doorlopend' en 'enkelvoudig' is, dan wordt de studie, zonder verder onderzoek te doen naar de bevindingen die in de studie aan de orde worden gesteld, naar de prullenbak verwezen.
We accepteren -dat is de boodschap van deze bijdrage- alleen verhalen die overeenstemmen met de structuur van onze handelingen. Vanzelfsprekend, want alleen zulke verhalen kunnen door ons worden uitgevoerd. Zou het verstand zich vullen met verhalen die niet 'doorlopend' en 'enkelvoudig' zijn, dan zou het verstand niet langer geschikt zijn om samen te werken met het lichaam.
Wie niet 'logisch' denkt ondermijnt de kracht van de coöperatie. Een dier dat de evolutionaire opdracht heeft om nakomelingen te kweken kan zich eenvoudigweg -dat is apriori zo- niet veroorloven om 'absurd' te denken: hij zou niet langer de inzichten van het verstand kunnen uitvoeren.
Gelukkig heeft de natuur het verstand dan ook uitgerust met twee strenge mechanismen die het denken structureren. Vandaar dat zelfs mensen die ernstig in de war zijn strikt logisch blijven redeneren. Logica is een 'overlevingsmechanisme'.
Over redenen om te denken dat de werkelijkheid 'in zichzelf' logisch geordend hebben we niet. De conclusie is dan ook dat wij de wereld goed kunnen ordenen, maar dat ze 'in zichzelf' (noumenaal, dat is de naam die Kant gemunt heeft) absurd is.
Wij hebben gelukkig in ons dagelijkse leven niets met de absurde werkelijkheid te maken. Gelukkig maar want we zouden ons daar geen raad mee weten (we zouden het misschien zelfs niet overleven).
Wie echter waarde hecht aan een universeel rechtvaardig beginsel (God), weet dat dit bestaat- immers, in een absurde werkelijkheid wordt niets begrensd door logische wetten: alternatieve wetten om de werkelijkheid te ordenen hebben we niet, dus is alles mogelijk. Bedenk: toen de Berlijnse muur eenmaal gevallen was kon iedereen het land in). [2]
-------
[1] Wetenschappers hebben de nadelen van 'multi-tasken' goed onderzocht en vastgesteld dat niemand dat goed kan. Zie: bijvoorbeeld werk van Kirchner, onderwijspsycholoog, of van der Stigchel (neus rond op het internet)
[2] Je kunt dus een 'rechtlijnig' gelovige zijn. Het is niet nodig om in God te geloven en anti-academisch, anti-logisch, anti-rationeel in het leven te staan. Of, als we het niveau optillen naar dat van de 'hoge wenkbrauw': het is mogelijk om academisch verantwoord te geloven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten